چرا نماز را به عربی بخوانیم؟

آداب نماز
... و لا تجهر بصلاتك و لا تخافت بها و ابتغ بین ذلك سبیلاً.
... و تو در نماز نه صدا را بسیار بلند و نه بسیار آهسته گردان بلكه حد متوسط را اختیار كن. «اسراء ، 110»
در این آیه مورد بحث نظر به گفتگوی مشركان در مكه در رابطه با نماز پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و این كه می‌گفتند او نماز خود را بلند می‌خواند.
و ما را ناراحت می‌كند این چه عبادتی است؟ این چه برنامه‌ای است؟ به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دستور می‌دهد: نمازت را زیاد بلند مخوان زیاد هم آهسته مخوان بلكه میان این دو راه اعتدال را انتخاب كن ، و لا تجهر بصلاتك و لا تخافت بها و ابتغ بین ذلك سبیل.
بنابراین آیه فوق كاری به مسأله نمازهای (جهریه) و (اخفاتیه) به اصطلاح معروف فقهی ندارد بلكه ناظر به افراط و تفریط در بلند خواندن و آهسته خواندن است می‌گوید نه بیش از حد بلند بخوان و فریاد بزن و نه بیش از حد آهسته كه تنها حركت لب‌ها مشخص شود و صدایی به گوش نرسد.
شأن نزولی را كه بسیاری از مفسران از ابن عباس نقل كرده‌اند نیز مؤید همین معنی است.
روایات متعددی كه از طرق اهلبیت از امام باقر و امام صادق ـ علیه السّلام ـ در ذیل این آیه آمده است نیز اشاره به همین تفسیر می‌كند.[1]
بنابراین تفسیرهای دیگری كه برای این آیه ذكر شده است همگی بیگانه از مطلب به نظر می‌رسد.
امّا اینكه حدّ اعتدال در اینجا چگونه است و جهر و اخفاتی كه از آن نهی شده چه می‌باشد؟ ظاهر این است كه (جهر) به معنی فریاد كشیدن، و (اخفات) به معنی آهسته خواندن آنچنان كه خود انسان هم نشنود می‌باشد.
در تفسیر (علی بن ابراهیم) از امام صادق ـ علیه السّلام ـ چنین نقل شد كه در تفسیر آیه فرمود: الجهر بها رفع الصوت، و التّخافت بها مالم تسمع نفسك، و اقرأ بین ذلك. جهر این است كه زیاد صدا را بلند كنی و اخفات آن است كه حتی خودت نشنوی هیچیك از این دو را انجام نده بلكه حد وسط میان آن دو را انتخاب كن.[2]
و امّا (اخفات) و (جهر) در نمازهای روزانه و شبانه ـ همان گونه كه در بالا اشاره كردیم ـ حكم دیگری است با مفهوم دیگر كه دلایل جداگانه دارد و فق‌های ما (رضوان الله علیهم) مدارك آن را در (كتاب الصلوه) آورده‌اند.
این حكم اسلامی یعنی اعتدال در جهر و اخفات از دو نظر به ما دید و درك می‌بخشد:
نخست از این نظر كه می‌‌گوید: عبادات خود را آن چنان انجام ندهید كه بهانه به دست دشمنان بدهد آنها را به استهزاء و ایرادگیری وادارد چه بهتر كه توأم با متانت و آرامش و ادب باشد كه نه تنها نتوانند بر آن خرده‌گیری كنند بلكه نمونه‌ای از شكوه و ادب اسلامی وابهت و عظمت عبادت گردد.
آنها كه سعی دارند در مواقعی كه مردم استراحت كرده‌اند با صداهای گوش‌خراشی كه از بلند‌گو‌های پر غوغا راه می اندازند موجودیت جلسات خود را نشان دهند و به پندار خود با این عمل صدای اسلام را به گوش دیگران برسانند این نه تنها صدای اسلام نیست بلكه باعث پراكندگی مردم از اسلام و در نتیجه ضربه‌ای است به تبلیغات دینی.[3][1] . به تفسیر نور الثقلین جلد سوم صفحه 233 به بعد مراجعه شود.
[2] . تفسیر نور الثقلین، جلد سوم. ص 234.
[3] . تفسیر نمونه ج 12 ص 327.

- پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : پنج نفر نمازى ندارند: زنى كه شوهرش بر او خشمگین است ... و شخصى كه با برادرش قطع رابطه كرده و بیش از سه روز با او گفتگو نكند و آن كه پیوسته شراب مى نوشد و امام گروهى كه براى آنان نماز مى خواند و حال آنكه او را دوست ندارند.

۲ ـ نماز سه نفر، از بالاى سرشان، یك وجب هم بالا نمى رود: مردى كه امام جماعت گروهى شده است، حال آن كه از او ناخشنودند، زنى كه شب را به روز مى برد و حال آنكه شوهرش بر او خشمگین است و دو برادر از هم جدا شده .

بقیه در ادامه مطلب

تيمم و احكام آن

موارد تيمّــم

مسأله 612ـ در هفت مورد بايد بجاي وضو يا غسل تيمّم كرد:

اوّل از موارد تيمّم

در جايي كه تهيه آب به اندازه وضو يا غسل ممكن نيست.

بقیه در ادامه مطلب

وضــــو

طريقه وضو گرفتن

مسأله 256ـ وضو عبارت است از شستن صورت و دستها و مسح جلو سر و روي پاها، به شرحي كه در مسائل آينده خواهد آمد.

مسأله 257ـ صورت را از بالاي پيشاني يعني جايي كه موي سر مي رويد تا آخر چانه و از نظر پهنا به مقداري كه ميان انگشت وسط و شست قرار مي گيرد، بايد شست و اگر مختصري از اين مقدار شسته نشود وضو باطل است، لذا براي اين كه يقين پيدا كند تمام اين مقدار شسته شده بايد كمي اطراف آن را هم بشويد.

مسأله 258ـ هرگاه انگشتانش بيش از حدّ معمول بزرگ يا كوچك باشد اعتباري به آن نيست، بلكه بايد ببيند افراد معمولي چه اندازه از صورت خود را مي شويند، او هم همان مقدار را بشويد، همچنين كسي كه رستنگاه موي او بسيار بالا يا بسيار پايين است مطابق افراد معمولي صورت خود را مي شويد.

مسأله 259ـ صورت و دستها را بايد آنچنان شست كه آب به پوست بدن برسد و اگر موانعي وجود دارد بايد برطرف كند، حتّي اگر احتمال مانع مي دهد بايد وارسي نمايد.

بقیه در ادامه مطلب

نماز مسافر

مسأله 1119ـ مسافر با «هشت شرط» بايد نمازهاي چهار ركعتي را دو ركعت به جا آورد:

شرط اوّل ـ سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعي نباشد

مسأله 1120ـ كسي كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ (حدود 43 كيلومتر) است بايد نماز را شكسته بخواند، خواه رفتنش چهار فرسخ (5/21 كيلومتر تقريباً) باشد يا كمتر يا بيشتر، همين اندازه كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد نماز شكسته است و خواه در همان روز و شب برگردد يا فاصله اي بيفتد، مگر اين كه در بين اين مسافت، ده روز قصد اقامه كند.

مسأله 1121ـ اگر شك دارد سفر او هشت فرسخ است يا نه، نبايد نماز را شكسته بخواند، ولي در صورت شك بايد از كساني كه به آن راه آشنا هستند تحقيق كند، مگر اين كه مشقّت زيادي داشته باشد.

مسأله 1122ـ مقدار مسافت را از راههاي مختلف مي توان دريافت نخست اين كه خودش اندازه گيري كرده و يقين حاصل كند، دوم اين كه در ميان مردم معروف باشد، سوم اين كه شخص مورد اعتمادي خبر دهد.

مسأله 1123ـ هرگاه يقين دارد سفر او هشت فرسخ است و نماز را شكسته بخواند، بعد بفهمد هشت فرسخ نبوده، نمازش باطل است و بايد آن را اعاده كند و چهار ركعت بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد، امّا اگر يقين داشت مسافت مورد نظر هشت فرسخ نيست و در اثناء راه فهميد كه هشت فرسخ بوده بايد نماز را شكسته بخواند و اگر تمام خوانده اعاده كند.

بقیه در ادامه مطلب

گر چه از یك امام جماعت انتظار این است كه نماز را به صورت صحیح و با رعایت قواعد تجوید بخواند اما گاهی اوقات پیش می آید كه برخی از ائمه جماعات تسلط كافی در قرائت صحیح نماز ندارند، این موضوع از نظر شرعی چه حكمی دارد و چه تكلیفی بر عهده نمازگزاران است؟

خبرگزاری ایسنا در استفتائی از آیات عظام مكارم شیرازی، موسوی‌اردبیلی، نوری همدانی، شبیری زنجانی،‌ علوی گرگانی و حسینی‌زنجانی این سؤال را پرسیده است. متن كامل سؤال و پاسخ مراجع عظام را در جدول زیر می خوانید:

تسلط نداشتن ائمه جماعات بر قرائت صحیح نماز دارای چه حكمی است؟

نام مرجع تقلید
پاسخ به استفتاء 
آیت‌الله ناصر مكارم شیرازی
باید با زبان خوب آنها را راهنمایی كرد كه قرائت را كاملاً اصلاح كنند به طوری كه در نزد اهل زبان عربی صحیح محسوب شود هر چند تزئینات تجویدی در آن نباشد. 
آیت‌الله موسوی اردبیلی
باید قرائت امام جماعت به نظر عرف عرب صحیح باشد علاوه بر آن هر چه قرائت فصیح‌تر باشد بهتر است. 
آیت‌الله نوری همدانی
به مساله 1450 توضیح‌المسائل مراجعه نمایید. 
(مساله 1450: امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد است، امام او هم باید مرد باشد و اقتدا كردن بچه ممیز كه خوب و بد را می فهمد به بچه ممیز دیگر مانعی ندارد اگر چه آثار جماعت بر او مترتب نمی‌شود.)
آیت‌الله شبیری زنجانی
اگر قرائت نماز را غلط می‌‌خواند اقامه جماعت به امامت فرد مزبور صحیح نیست. 
آیت‌الله علوی گرگانی
باید امام جماعت نماز را صحیح بخواند ولو آنكه از جهات تجویدی در حد اعلا نباشد. 
آیت‌الله عز‌الدین حسینی
امام جماعت باید فاتحه و سوره را صحیح بخواند و اگر در قرائت حمد و سوره اشكال داشته باشد اقتدا به وی جایز نیست.

تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد دیگری نمی تواند نمازهای او را قضا نماید.

كسی كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی، نماز نخوانده باشد ولی نمازهای یومیه ای را كه زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را كه خوانده باطل بوده باید قضای آن را بخواند.

كسی كه نماز قضا دارد باید در خواندن آن كوتاهی نكند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد.

كسی كه نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند.

اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضایی دارد یا نمازهایی را كه خوانده صحیح نبوده، مستحب است احتیاطاً قضای آن را بجا آورد.

قضای نمازهای یومیه لازم نیست به ترتیب خوانده شود. مثلاً كسی كه یك روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده لازم نیست اول نماز عصر و بعداز آن نماز ظهر را قضا نماید.

اگر بخواهد قضای چند نماز غیر یومیه مانند نماز آیات را بخواند یا مثلا بخواهد قضای یك نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند لازم نیست آنها را به ترتیب بجا آورد.

بقیه در ادامه مطلب

شكيات بر 23 قسم است ، هشت قسم آن نماز را باطل مى كند و به شش قسم آن نبايد اعتنايى كرد و نه قسم آن صحيح است .
شك هاى باطل :
اگر يكى از اين شكها را براى نمازگزار پيش آيد، نمازش باطل است :
1- شك در شماره ركعتهاى نمازهاى دو ركعتى
2- شك در شماره ركعتهاى نماز سه ركعتى
3- در شكهاى نمازهاى چهار ركعتى كه پاى يك در ميان باشد.
4- اگر در نمازهاى چهار ركعتى پيش از تمام شدن سجده دوم شك كند.
5- شك بين 2 و 5 يا 2 و بيشتر از 5.

بقیه در ادامه مطلب

(استفتائات مقام معظم رهبري)

س 606: نظر جنابعالى درباره شركت در نماز جمعه با توجه به اينكه در عصر غيبت حضرت حجت «عجل الله تعالى فرجه الشريف» به سر مى بريم، چيست؟ اگر افرادى اعتقاد به عدالت امام جمعه نداشته باشند، آيا تكليف شركت در نماز جمعه از آنان ساقط مى شود؟

ج: هر چند نماز جمعه در عصر حاضر واجب تخييرى است و حضور در آن واجب نيست، ولى با توجه به فوائد و آثار شركت در آن، سزاوار نيست كه مؤمنين خود را از بركات حضور در اين نماز به مجرد تشكيك در عدالت امام جمعه و يا عذرهاى واهى ديگر، محروم سازند.

س 607: معناى وجوب تخييرى در مسأله نماز جمعه چيست؟

ج: معناى آن اين است كه مكلّف در اداى فريضه واجب ظهر روز جمعه بين خواندن نماز جمعه يا نماز ظهر مخير است.

س 608: نظر جنابعالى در مورد شركت نكردن در نماز جمعه بر اثر بى مبالاتى، چيست؟

بقیه در ادامه مطلب